Aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw werd grote schade toegebracht aan de Europese wijngaarden door de komst van de Phylloxera, een uit Amerika afkomstige bladluis.In 1876 zette deze plaag zich voort in Spanje en leidde uiteindelijk tot de verwoesting van vrijwel alle wijngaarden. Ter overbrugging plantten ze Franse druiven zoals de Chardonnay en Cabernet Sauvignon die ziektevrij waren. Vandaar dat je naast de typische Spaanse druiven ook Franse druiven tegenkomt.
De Tempranillo druif is vaak de basis van de beroemde rode wijnen uit Rioja en Ribera del Duero.
Spanje is natuurlijk veel meer dan Rioja! Het enorm grote wijnland staat op de eerste plek als het gaat om het arsenaal aan wijngaarden. Het is groter dan Frankrijk of Italië. Maar qua hoeveelheid wijn maken ze minder. Het is droog in de wijngaarden en door de enorme beschikbare ruimte staan de wijnstokken ook nog eens te ver uit elkaar. Hierdoor is de opbrengst minder. Toch staat Spanje met een derde plaats van de grootste producerende wijnlanden in de wereld op het ereschavot. De productie is desalniettemin enorm en Spaanse wijn zie je veel in zowel de horeca als in wijnwinkels.
Net als Frankrijk kent Spanje zeer uiteenlopende klimaten. Het strekt zich uit van de Pyreneeën tot aan Noord-Afrika Van het regenachtige Galicië in het noordwesten tot aan de zinderende hitte van La Mancha en Andalusië in het zuiden. Hierdoor produceren ze heel diverse wijnen . Deze verschillende soorten klimaat zorgen voor een verscheidenheid aan wijnstijlen van fris tot zeer zwaar.
Oude opgravingen bevestigen dat er al lang voor onze jaartelling in Spanje wijnbouw was. Het land verkeerde vele eeuwen in politieke chaos en ook de Spaanse Burgeroorlog leidde er toe dat Spanje was afgesloten van de rest van Europa. Gelukkig werd in 1986 Spanje lid van de EU wat een enorme stimulans betekende voor de export van hun wijnen.
Grote coöperaties en familiehuizen domineerden decennialang de Spaanse wijnindustrie maar nu zijn het vooral jonge investeerders en wijnmakers die het enigszins logge wijnland een heerlijke frisse wind geven. Overal springen moderne bodega’s als paddenstoelen uit de grond en krijgen druivenrassen die bijna vergeten waren weer de aandacht die ze verdienen.
Zo’n kleine tweehonderd verschillende druiven zijn in Spanje toegestaan om wijn van te maken.
De meest voorkomende witte druif is de Airén. Daarnaast zijn de belangrijkste witte druiven: Macabeo (Viura), Albariño (Rias Baixas), Verdejo (Rueda) , Godello, en de Palomino Fino voor de Jerez (Sherry).
Cava, de beroemde mousserende Spaanse wijn wordt meestal gemaakt van Macabeo, Xarel-lo en Parellada.
Bij de blauwe druiven is natuurlijk de Tempranillo de nationale trots van Spanje. De naam is afgeleid van ‘temprano’ wat vroeg betekent. De druif is vroeg rijp en kan dus als een van de eerste druiven geplukt worden. De druif kent heel veel synoniemen zoals Tinto Fino. Tinto del Pais, Tinta de Toro, Cencibel, en Ull de LLebre Daarnaast zijn andere veel voorkomende blauwe druiven de Garnacha, Monastrell, Bobal, Mencia en Carinena (Samso/Mazuelo)
De meeste wijngaarden liggen in het relatief koele noorden van Spanje. Er zijn 5 grote wijnstreken.
Ribera del Duero Anderhalf uur rijden ten noorden van Madrid ligt de wijnstreek Ribera del Duero. Deze is vernoemd naar de lange en imposante rivier Duero die helemaal naar Portugal stroomt en als rivier de Douro uiteindelijk in de Atlantische Oceaan uitkomt. Hier is de Tempranillo druif oppermachtig.
Rioja Ook in Rioja ,de grootste en belangrijkste wijnstreek van Spanje staat de Tempranillo druif centraal. Dwars door het landschap stroomt de mooie rivier de Ebro. De kwaliteit van de Rioja wijnen is bijzonder. De rode wijnen zijn meestal opgevoed op houten vaten, van zowel Frans als Amerikaans eiken die de wijn een typisch zoete, enigszins kokosachtige smaak geeft.
Hoe hoger in de classificatie je komt des te strenger de eisen die worden gesteld aan de druivenrassen en manier van wijn maken. Uniek zijn de kleine wijnhuizen die een eigen Vinos de Pago (VP) aanduiding hebben. Dit zijn wijngaarden die een uitzonderlijke kwaliteit hebben. Een beetje te vergelijken met een Grand Cru uit de Bordeaux.
Overige Spaanse etiket termen
Joven, Crianza, Reserva en Grand Reserva tegen. Wat betekenen die als je dat op een etiket ziet staan?
Joven
Een Joven(ook wel Tinto genoemd) is een wijn die zich kenmerkt door zijn fruit en levendigheid. De wijn heeft niet in een eiken vat gelegen of soms maar heel even. Kan ook heel goed licht gekoeld gedronken worden.
Crianza
Letterlijk betekent Crianza opvoeding op een houten vat. Dat kan een inhoud van 225 liter zijn (barrique) maar ook groter. Wettelijk moet bij witte wijn de “houtopvoeding “ minimaal drie maanden zijn en voor rode wijnen minimaal zes maanden. In de praktijk heeft een Rioja Crianza vaak 12 maanden houtrijping en 12 maanden flesrijping in de bodega.
Bij een Reserva heeft de wijn minimaal 12 maanden houtrijping en twee jaar flesrijping in de bodega.
Bij een Gran Reserva geldt een minimale houtrijping van 18 maanden en drie jaar flesrijping. Pas 6 jaar na de oogst mag de fles wijn worden verkocht. Om het ook bij een Gran Reserva ‘eenvoudig’ te houden gelden er in de Rioja weer andere wettelijke regels. Hier is de minimale houtrijping 2 jaar.
